Kennis creëren, delen en huisvesten

Upgrade Estate sloot in 2012 een eerste partnership af met een onderwijsinstelling voor studentenhuisvesting. 11 andere universiteiten en hogescholen in België volgden dat voorbeeld. Enkel de UGent ontbrak nog op dat lijstje. Tot, Loop5...

NELE: De UGent staat pas sinds kort in dat lijstje. Hoe komt het dat dat zo lang heeft geduurd?

RECTOR: Het is lang de visie van de UGent geweest om haar studentenhuisvesting zelf te beheren en om zo een betaalbaar aanbod te creëren voor studenten die niet of moeilijk op de private huurmarkt terecht kunnen. Onze studentenkamers bieden basiscomfort voor studenten die het financieel moeilijk hebben maar ook studenten met een functiebeperking krijgen voorrang. Als derde doelgroep focussen we op de internationale studenten, de jonge onderzoekers, de doctoraatsstudenten of de professoren die hier een korte tijd aan de slag gaan en maar een paar maanden of een paar jaar verblijfsaccommodatie nodig hebben. Het zijn drie doelgroepen waarvoor de universiteit lang heeft gedacht dat ze het beleid rond huisvesting helemaal zelf in handen moest houden omdat de markt er onvoldoende aandacht voor heeft.

Het was tot voor kort ook een visie van de studenten zelf. Onze studenten studeren niet alleen aan de universiteit, maar ze leven er ook en ze keken dus ook onze richting uit voor een betaalbaar aanbod. De UGent vulde hun vraag tot voor kort op twee manieren in: door een eigen aanbod te creëren met onze studentenhomes en door een soort niet-contractuele bemiddelende partij te zijn tussen onze studenten en de private huurmarkt. Zo willen we studenten helpen die uit de boot vallen voor één van onze betaalbare studentenkamers.

Relatief recent zijn we op twee drempels gestoten die voor een bijsturing in ons beleid hebben gezorgd. Allereerst wordt het hoe langer hoe moeilijker om een bouwvergunning voor nieuwe studentenkamers te pakken te krijgen. Ongetwijfeld een probleem dat ons allen hier bekend is (lacht). De voorbije paar jaar zijn aan de UGent enkele dossiers gepasseerd waarbij we de grond in eigendom hadden én alle vergunningsaanvragen conform de regelgeving indienden. Bij dergelijke dossiers zijn jarenlang zeer veel mensen betrokken. Dan dien je na die lange voorbereiding finaal die aanvraag in en sneuvelt het project aan de eindmeet toch. Een vergunning krijgen voor studentenkamers is simpelweg zeer moeilijk geworden.

Het tweede punt is de sterk toegenomen vraag naar betaalbare én kwalitatieve studentenhuisvesting. De markt is eigenlijk niet in staat gebleken om daar snel en in voldoende mate aan te voldoen. Het aanbod heeft de vraag eigenlijk niet gevolgd. Uiteraard is dan het logische gevolg dat de prijs van de studentenkamers stijgt.

Ongeveer een jaar geleden legden we omwille van die redenen een nieuw beleidsplan rond studentenhuisvesting voor aan onze Raad van Bestuur. Ik was er eerlijk gezegd niet helemaal gerust in en wilde zelf mee aan de kar van dat nieuwe beleid trekken. Ik heb dan ook voorgesteld om in de toekomst voor partnerships te gaan met externen. De Raad van Bestuur heeft dit unaniem gevolgd. We moeten afstappen van het idee dat we het allemaal zelf moeten doen, ook in dat segment waar we voor staan: het aanbod van kwaliteitsvolle kamers die betaalbaar zijn en een zeker basiscomfort hebben. Aan de UGent heeft men dat idee unaniem aanvaard en ook onze studenten hebben dat idee omarmd. 

NELE: Je kende ons al voor het partnership. Wat is jouw perceptie over Upgrade Estate als speler in de markt?

RECTOR: Als rector kan ik zeggen dat iedereen die binnen de UGent met huisvesting voor studenten bezig is uiteraard weet dat Upgrade Estate bestaat. Jullie aanwezigheid en die van andere spelers binnen de sector is zeer zichtbaar in Gent. De perceptie is dat jullie niet worden geassocieerd met basiscomfort, wel met kwaliteitsvolle huisvesting. Jullie worden ook niet geassocieerd met een studentenpubliek dat in grote mate zou bestaan uit studenten die het financieel misschien wat lastiger hebben.

NELE: Je hebt Upkot voor studenten en Upliving voor young professionals. Jullie gaan op Loop5 gastprofessoren, PhD-studenten en een internationaal publiek huisvesten. Iedereen spreekt over het tekort van betaalbare studentenhuisvesting. Is er dan ook een tekort aan huisvesting specifiek voor die doelgroep?

RECTOR: Dat heeft natuurlijk te maken met wat voor universiteit je wilt zijn. We hebben als internationale universiteit twee kerntaken: kennis creëren via onderzoek en kennis verspreiden via onderwijs. De grondstof aan een universiteit is kennis. Je creëert dat en je verhandelt dat bij wijze van spreken. Kennis is een bijzondere grondstof: hoe meer je ervan gebruikt, hoe meer je ervan nodig hebt. Als je kenniscreatie en -verspreiding wilt maximaliseren, dan moet dat internationaal. Ik ben daar echt van overtuigd.

We zeggen dat onze studenten naar het buitenland moeten kunnen gaan, maar evenzeer moet het buitenland naar Gent kunnen komen. Ik spreek nu over onderzoekers, professoren en gastprofessoren. Zes maanden Princeton, of omgekeerd, zes maanden Gent kan echt life changing zijn. Ik heb dat zelf meegemaakt toen ik naar de Universiteit van Arizona in Tucson ben geweest. We mogen niet denken dat wij nu internationalisering aan het uitvinden zijn. Dat is op zich niets nieuws. Als je biografieën leest van componisten, grote kunstschilders, de Vlaamse Primitieven, die deden al volop aan kenniscreatie en -verspreiding.

Als je mensen naar hier haalt, en je zegt: ‘Je bent hier zeer welkom gedurende 6 maanden en zoek nu zelf maar naar huisvesting’, dan zorg je niet echt voor een hartelijke welkom. Het zijn vaak mensen die een partner en kinderen hebben die ze willen meebrengen en dat maakt de zoektocht naar geschikte huisvesting nog moeilijker. We willen hen daarbij helpen.

NELE: Jouw internationale gasten komen terecht in een fantastische vibe op Loop5. Ze zullen zich wel zeer welkom voelen. Daarom hebben we hier ook gemeenschappelijke ruimtes gecreëerd.

RECTOR: Ja. Ik vind dat echt super.

NELE: De UGent staat als universiteit ook hoog aangeprezen in de internationale ranking. Jullie stralen dat internationale karakter als universiteit ook uit. Hoe groot is de kans dat een internationale student naar hier komt en hier op de arbeidsmarkt terechtkomt?

RECTOR: Groot. Ja. We hebben er als vijf Vlaamse rectoren ooit voor gepleit om studenten die hier gestudeerd hebben een werkvergunning te geven waarmee ze een jaar de tijd zouden krijgen om een job te vinden. Het is er de tijd van het jaar voor dus ik geef het toch ook hier maar mee: we hebben een Vlaamse overheid nodig die flexibel en ruimdenkend is én meer belang hecht aan internationalisering, niet alleen voor universiteiten, maar ook voor het werkveld. Ik reis vaak met CEO’s en om het even waar ik me bevind, de nummer één vraag is altijd de grote vraag naar highly skilled talent. Dat is een majeure uitdaging. Het is een bottleneck voor economische groei en tewerkstelling.

NELE: Upgrade Estate uitte de ambitie om op The Loop een student village te realiseren. Is dit een initiatief waar ook de UGent in gelooft? 

RECTOR: Absoluut, ik ben trots op het idee van de student villages en durf te zeggen dat ik dat debat mee in gang gestoken heb, tijdens een verkiezingsdebat met de vicerector in 2021. Daar stelden studenten me de vraag hoe de studentenhuisvesting van de toekomst er moet uitzien. Het antwoord was dat de universiteit deze problematiek niet alleen kan oplossen en dat we partners zoals jullie nodig hebben. Het was en is ook nog altijd een oproep aan de betrokken overheden en andere hogere onderwijsinstellingen om samen die student villages te bouwen én die kwaliteitsvol te beheren. Ze moeten bovendien niet per definitie in de binnenring van Gent komen. 

KOENRAAD: Bro Upkot (de studententoren aan het technologiepark die je kan zien vanop de R4 en E40) was een eerste realisatie van grootschalig beheerde studentenhuisvesting. Intussen is er een project in de maak waarbij de UGent samen met een andere partner 500 kamers langs de Kortrijksesteenweg wil realiseren, dikke proficiat! 

RECTOR: Dank je wel, ik ben blij dat mijn idee uit 2021 zo snel vorm krijgt.

KOENRAAD: Wij lanceerden een tijdje geleden een idee om zo’n student village te bouwen op The Loop, hoe sta jij daar tegenover? 

RECTOR: Ik ben daar absoluut positief over en het past helemaal in onze visie voor onze universiteit voor de toekomst. We hebben met de UGent vorig jaar een plan voorgesteld dat ons kompas zal zijn voor de komende decennia en hier perfect bij aansluit, ‘UGent Verbeeldt 2050’. Dit betekent concreet dat we de komende decennia geen universiteit blijven met 20 campussen verspreid over het Gentse stadscentrum. We worden een universiteit met drie clusters: een stadscluster, een middencluster en een zuidelijke cluster. De grondpositie aan The Loop wordt momenteel als nogal excentrisch ervaren ten opzichte van de universiteit. Dat is begrijpelijk.

Vandaag lijkt dat nog relatief ver van de plaats waar de overgrote meerderheid van de lessen doorgaat in het centrum. In de toekomst wordt dat helemaal anders. 

Die drie clusters worden zowel de thuisbasis van het personeel als van de studenten. Als je dan naar het nieuwe beeld kijkt met die drie grote clusters, dan ligt The Loop op een strategisch belangrijke positie. Er zal in die omgeving extra studentenhuisvesting nodig zijn. Bovendien ligt The Loop vlakbij het Station Gent-Sint-Pieters én op een boogscheut van de campus van de HOGENT. Ook hier zie ik een mogelijkheid om samen te werken. De vraag naar studentenhuisvesting zal alleen maar toenemen. 

Ik pleit er ook voor dat onderwijsinstellingen campussen en leslokalen delen en ben er voorstander van om de grondposities op The Loop te activeren en de mobiliteitsaanpak verder te ontwikkelen zodat studenten makkelijk naar het centrum kunnen, inclusief de Overpoortstraat. Die eerste 500 kamers zijn voor mij nog maar het begin van iets wat veel groter wordt. 

NELE: Betaalbaarheid, kwaliteit, het is al verschillende keren aan bod gekomen. “Sustainable partnerships” is één van de belangrijke doelstellingen van de Agenda 2030 van de Verenigde Naties. Wat vind jij als rector, naast die betaalbaarheid en kwaliteit, nog belangrijke elementen binnen het aangaan van partnerships? 

RECTOR: Voor mij staan betrouwbaarheid en voorspelbaarheid centraal in een duurzame partnership/samenwerking. Als ik een contract afsluit dan wil ik het volste vertrouwen kunnen hebben in de haalbaarheid van dat contract en in de perfecte naleving ervan. Laat ons eerlijk zijn: in de bouwsector is dat niet zo evident. Ik sta er vaak van versteld hoe soms meerkosten ontstaan zelfs als je daar studiebureaus op hebt laten werken en over offertes beschikt. 

Als we het hebben over zoiets fundamenteel als huisvesting of onderzoeksinfrastructuur, en zowel werk- als studieplekken, dan moet het ook over langdurige partnerships gaan. Dan moet je bij de start een weloverwogen keuze maken maar daarna mikken op een langdurig verbond. Omgekeerd moeten ook jullie er kunnen van uit kunnen gaan dat wij als universiteit de komende twee jaar geen andere beleidsvisie naar voren schuiven en dus een betrouwbare partner zijn.

NELE: Die opmerking is heel terecht. Wij zijn een bedrijf dat continu in beweging is, maar we hebben een aantal fundamentals waar we niet van afwijken, zeker niet als we partnerships hebben.

RECTOR: Mensen met een visie, bedrijven met een visie, dat zijn moeilijke partijen. Jullie komen niet aan tafel zitten met het idee dat jullie moeten buitengaan met een contract. Dat is heel typisch aan jullie. Je praat relatief weinig naar de mond. We hebben als partijen allebei een kompas dat we trachten in overeenstemming te brengen. Dat vraagt inspanningen maar op termijn is zo’n aanpak positief voor alle betrokken partijen.

KOENRAAD: Ons partnership op Loop5 is de start van een duurzame samenwerking, we gaan ervoor zorgen dat jouw talent zich hier welkom voelt! Hiermee is de basis gelegd voor de volgende samenwerkingen! (nvdr: intussen werden 2 nieuwe contracten gesloten voor een samenwerking in Wing Upkot en Field Upkot).