Naar goede gewoonte nodigden we een expert uit om zijn visie te geven op een actueel topic. Dit keer mochten we Johan Albrecht, professor aan de Universiteit van Gent bij de Faculteit Economie en Bedrijfskunde, ontvangen. De rode draad van zijn keynote? De wens van Europa om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Of is dat wishful thinking?
Hij begon met een vergelijking tussen de energiemarkt van de jaren 90 en die van de van nu. Het grootste verschil? In de jaren 90 hadden we geen Europese, maar nationale energiemarkten. In die tijd was er dus een monopoliebedrijf dat gereguleerd was. De prijs werd toen goedgekeurd door de minister van economie. Wat betreft gas, had België contacten met Algerije, Noorwegen en Nederland. Het gas werd geïmporteerd en doorverkocht aan de consument. Je had toen Belgische, Franse en Duitse gas- en elektriciteitsprijzen. Ze waren dus allemaal verschillend.
Later werden de markten opengegooid, geliberaliseerd en geïntegreerd. Wat tot op vandaag het geval is. Maar wat als dat niet was gebeurd? Zouden we dan ook zulke grote gevolgen voelen van de oorlog Rusland – Oekraïne? Dezelfde invasie en handelingen door de Russen zou resulteren in minder gas. Maar op Europees vlak zou het er helemaal anders uitzien en de impact geringer zijn.
Als je markten gaat integreren en koppelen, wordt namelijk elke schok in de markt doorgegeven aan het volledige continent. Kort gezegd, de problemen die we vandaag kennen zijn het gevolg van hoe onze markt vandaag is georganiseerd.
Uiteraard heeft Europa een oplossing op korte-, midden- en lange termijn.
Op korte termijn is die simpelweg minder gas verbruiken. Op middellange termijn wil men alles gaan elektrificeren. Dat is complexer. Elia schat dat tegen 2035 de vraag naar elektriciteit zal toenemen met ongeveer 50%. Die stijgende vraag naar elektriciteit zal dus geleverd moeten worden door weersafhankelijke hernieuwbare productie, zoals windturbines etc. Logistiek en technologisch is dat mogelijk. Maar door de lange ‘lead time’ duurt dit langer dan we zouden willen. Op lange termijn wil men het klimaatbeleid versnellen en tegen 2050 volledig klimaatneutraal zijn. Niet vanzelfsprekend, na de record CO2-uitstoot in 2021.
En hoe zit dat nu met bijvoorbeeld de voedingsprijzen? We nemen het voorbeeld van cornflakes. Dat productieproces vraagt enorm veel energie. Wanneer de CO2 prijzen stijgen zou je denken dat je cornflakes automatisch duurder worden. Maar niets is minder waar. Op retailniveau werkt men niet met marktprijzen, er zijn namelijk afspraken tussen grote organisaties. De twee bedrijven maken een akkoord voor de aankoop van gigantische volumes binnen een lange periode (5, 10, 15 jaar) met daarin een prijsindex die niet afhangt van de CO2 prijzen. Natuurlijk komt na die periode een nieuwe onderhandeling waardoor de prijs zal stijgen, maar dat zal dan niet voor de week na de gasprijs stijging zijn.
Tot slot haalde Johan enkele mooie voorbeelden aan van onder andere Nike, Ikea etc. Koplopers in de weg naar klimaatneutraliteit. En gaf hij zijn mening over ons renovatie- en subsidiebeleid. Want geloof het of niet. Subsidies werken prijsopdrijvend en werken een woonongelijkheid in de hand. Benieuwd hoe dat komt? Neem dan zeker een kijkje naar de volledige talk op ons Youtube kanaal.